Waarom zijn Macadamia Noten zo Duur?

Het is een van de meest gezochte noten over de hele wereld, vooral bij veeleisende fijnproevers. En ze kunnen vaak twee keer zo duur zijn als andere boommoten, maar waarom?

Met zijn romige smaak en textuur is macadamia vaak het favoriete hoofdingrediënt of garnering in veel zoete en hartige gerechten. Het wordt ook steeds populairder bij veel veganistische gerechten als alternatief voor zuivel en boter.

Nu de publieke opinie over koolhydraten verzuurt ten gunste van gezonde oliën, erkennen steeds meer mensen macadamia’s om hun hoogwaardige, voedzame vetten. 

Economisch gezien overtreft de vraag naar macadamia’s het aanbod, waarbij de vraag elk jaar met ongeveer +8% toeneemt.

De vraag is dus, wat er precies gebeurt in de macadamia kweek en pellerij waardoor het wereldwijde aanbod niet meer op peil is?

In dit artikel leggen we uit waarom macadamia precies de duurste noot ter wereld is.

Schaars gekweekt – slechts 1% van de wereldwijd geproduceerde boomnoten zijn macadamia noten! Een van de belangrijkste redenen waarom macadamia noten duur zijn, is hun aanbod.

Zoals de meeste boomnoten groeien macadamia’s aan bomen, en dat leidt tot een vertraging van planten tot oogsten. Vanaf het punt van planten kan het jaren duren voor de bomen de oogst bereiken.

Over de hele wereld worden de verschillende klonen en hybriden van twee soorten (Macadamia integrifolia en tetraphyla) in verschillende omgevingen gekweekt en de macadamia boom kan er tussen de drie en zeven jaar over doen om tot rijpheid te komen. Dit betekent dat boeren deze bomen heel wat aandacht moeten geven voor ze enig rendement van hun investering kunnen verwachten. 

Deze beperking van het aanbod wordt niet geholpen door het feit dat macadamia bomen alleen kunnen bestaan in een smalle reeks milieus of agro-ecologieën, waar de omstandigheden precies zo zijn.

Ze komen van oorsprong uit de hooglanden van Queensland, Australië, maar zijn voor landbouw ingevoerd naar plaatsen als Hawaï, Californië, Zuid-Afrika, Kenia en Malawi. In deze landen/regio’s past de macadamia alleen in gebieden met grote hoogten, veel neerslag, en een gematigd klimaat dat lijkt op de biomen waar ze vandaan komen. 

Het probleem is dat dit soort land echt waardevol is, en gebruikt wordt voor het planten van andere gewassen zoals avocado’s, tropisch fruit, en koffie. De grondwaarde in deze streken stijgt ook door de druk van onroerend goed en toerisme. De macadamia moet dus concurreren om ruimte en de bomen moeten even wachten voor ze noten gaan dragen – deze factoren betekenen dat de voor macadamia beschikbare grond beperkt is, waardoor ze als gevolg waardevol worden.  

Moeilijkheden bij de verwerking – een harde noot om te kraken

Overgaan tot het pellen: ook dit draagt in belangrijke mate bij tot de hoge prijs van macadamia noten. Macadamia is, zoals het spreekwoord zegt, een harde noot om te kraken en om een oogst effectief te kunnen verwerken gebeurt dat momenteel op industriële schaal. Het pellen in pitten verwerkende fabrieken betekent dat een land/regio/gemeenschap eerst moet investeren in de geschikte installaties, en dit hoge instapbedrag haalt al heel wat kleinschalige boeren in ontwikkelingslanden uit de race. Verdere problemen rond het pellen zelf zijn onder meer:

• Te vroeg oogsten (boeren kunnen de pit binnenin de schil niet zien als ze ze plukken, en oogsten de noten dus misschien als ze hun heerlijke olie nog aan het ontwikkelen zijn), en;
• Beschadiging van de pitten door pellen als het niet goed gebeurt (hele macadamia noten vormen minder dan 50% van de gepelde macadamia noten, de rest zijn helften of stukken die bij het pellen beschadigd raakten).

Met hoge investeringskosten, boeren die gokspelletjes spelen, en noten die op heterdaad betrapt worden, is het logisch dat hele, gepelde macadamia noten zo gewild zijn als ze zijn. Maar er is nog een laatste belangrijke factor die het aanbod van de noten smoort en hun prijs opdrijft.

Opkomende markten – kopen of pellen?

Omdat de productie van pitten die macadamia verwerkende fabrieken kunnen produceren beperkt is, is in Oost-Azië een secundaire markt voor macadamia’s ontstaan. Dit is een “nut in shell” (NIS) markt, waar macadamia’s onbewerkt worden gekocht, afgezien van een gezaagde insnijding in de schil, en in gezouten water worden gekookt voor ze als snack worden verkocht. De NIS-markt voor macadamia’s beperkt uiteraard het aanbod op de markt voor gepelde macadamia’s, wat de prijs van deze soort macadamia verder opdrijft. 

Zoals gezegd is er een probleem bij het bepalen van de rijpheid van macadamia pitten vóór het pellen, waardoor men geprobeerd heeft de grootste macadamia voor de NIS-markt te selecteren. Als bijgevolg worden noten van mindere kwaliteit in de bewerkte en verwerkte pitten-aanvoerketens geduwd, wat de kosten voor het pellen en sorteren opdrijft. Naar schatting wordt minstens 20% van de NIS in Kenia illegaal uitgevoerd, wat een gevaarlijk vooruitzicht is voor de bestaansmiddelen van de landbouwers, omdat ze minder kans maken op de toegevoegde waarde die het pellen met zich meebrengt.

Conclusie

Macadamia is een bijzondere noot, en hij wordt door mensen over de hele planeet zeer gewaardeerd. Helaas duur, gezien het feit dat het een van de jongste landbouwproducten ter wereld is (pas in de jaren 1950 door Hawaii gecommercialiseerd), is het terecht om te zeggen dat er zoveel potentieel is voor macadamia in de zin van voedzame voeding voor de consument en levensvatbare, duurzame inkomens en gediversifieerde voeding voor de boerengemeenschappen.