Een balkontuin kan zo ingewikkeld of eenvoudig zijn als je wilt. Je kunt duizenden euro’s uitgeven of je kunt er een maken voor heel weinig geld. Met planten en plantenbakken kun je een relatief onderhoudsarme, gemakkelijke balkontuin maken of je kunt een volwaardige boerderij creëren. Het hangt af van je ruimte, licht, en belichting en de hoeveelheid tijd, energie, en/of geld die je eraan wilt besteden.
Balkons zijn meestal microklimaten, die sterk verschillen van het klimaat op de grond. Er kunnen zelfs verschillende microklimaten op een piepklein balkon zijn. Als een gebied in de schaduw ligt, kan dat het ene klimaat zijn, als een ander gebied aan de wind blootgesteld is, is dat een ander klimaat. De omstandigheden op balkons kunnen extreem zijn, met enorme temperatuurschommelingen. Ook de oppervlaktebehandeling kan invloed hebben op hoe warm of koel je balkon is en of het de warmte na verloop van tijd vasthoudt.
Het goede nieuws is dat er mooie planten zijn voor bijna alle mogelijke omstandigheden. De kunst is om echt uit te zoeken wat de omgeving is voordat je je tuin plant. Als je de tijd neemt om je omstandigheden echt te evalueren, zullen je kansen op succes bij het tuinieren sterk toenemen.
1. Zijn er regels over tuinieren op je balkon?
Het is beter te weten of er regels tegen zijn waar je je aan moet houden, voor je begint en dan je tuin te moeten ontmantelen nadat je hem aangelegd hebt.
Mochten er regels zijn die je ervan weerhouden om een mooie balkon tuin te maken kun je ook een aantal mooie tuinmeubels plaatsen die je balkon opvullen.
Je kunt creatief zijn met bijvoorbeeld een paar plantjes aan de muur, een leuk tapijtje met motief en door te kiezen uit een van de gave loungesets van Kees Smit.
2. Hoeveel zon komt er op je balkon?
Mensen hebben de neiging om te overschatten hoeveel uren directe zon een balkon krijgt. Dit geldt vooral voor een balkon, omdat gebouwen of muren de zon in bepaalde delen van de balkon kunnen belemmeren. Je moet nauwkeurig inschatten hoeveel uren directe zon elke plaats waar je planten wilt laten groeien krijgt. Om dit te doen moet je ofwel methodisch timen met een horloge, of een hulpmiddel voor tuinieren aanschaffen dat een zoncalculator heet. Je moet het ook timen dicht bij je groeiseizoen, want als de zon over de hemel beweegt, zullen je resultaten van de winter tot de zomer verschillen.
3. Hoe warm wordt je balkon?
Balkons en daken kunnen verzengend heet worden. Niet alle planten gedijen goed in extreme hitte, dus je kunt daar het beste rekening mee houden als je plant wat je wilt kweken. Sla bijvoorbeeld zal niet gedijen in extreme hitte. Daarentegen zullen vetplanten extatisch zijn.
4. Hoe veel ruimte heb je?
Zelfs als je balkon microscopisch klein is, kun je nog tuinieren. Brandtrappen en vensterbanken kunnen gemakkelijk productieve groene ruimten worden. Het helpt om driedimensionaal aan je balkon te denken. Zijn er verticale ruimtes waar je planten kunt planten of plantenbakken aan kunt hangen? Zelfs als die er niet zijn, kun je verbazingwekkende dingen doen om wat verticale ruimte te creëren. Van het opstapelen van potten tot het maken van trellises, er zijn manieren om al je ruimte te benutten.
5. Is het winderig?
Sommige planten lachen om de wind en andere zullen opkrullen en sterven. Het gaat erom de planten te kiezen die bij je omgeving passen, of tot op zekere hoogte, je balkon aan te passen om je plantenpalet uit te breiden. Er zijn manieren om windschermen te maken om kwetsbaardere planten te beschermen door grotere planten die windtolerant zijn vóór de meer tere te planten. Je kunt planten die niet van de wind houden ook in lage potten bij de grond zetten om ze meer bescherming te geven.
Wind droogt planten ongelooflijk snel uit, dus als het in je streek winderig is, zul je dat moeten compenseren door ofwel een druppelbevloeiingssysteem aan te leggen, zelfbewaterende potten te kopen of je planten vaak water te geven – soms meerdere keren per dag.
6. Hoe koud wordt het op je balkon?
Dit is vooral belangrijk als je je planten het hele jaar door buiten wilt laten staan. Gezien de moeilijkheid om planten en potten van en naar een balkon te sjouwen en het feit dat veel mensen het hele jaar op het balkon kijken, kan het een goed idee zijn om planten te nemen die kunnen overwinteren.
Dat gezegd hebbende, je balkon is een microklimaat en je zone kan beduidend anders zijn dan een plant die in een park in de buurt groeit. Je zone uitzoeken is een goed beginpunt bij het plannen van je tuin. Bedenk dat als je je planten in koude klimaten de hele winter buiten wilt laten staan, zorg dan dat je planten twee zones meer koudetolerant zijn dan je gebied.
7. Heb je water gemakkelijk beschikbaar?
Voor veel balkon-tuinders is het bewateren van kamerplanten een probleem. Grote potten met dorstige planten kunnen een enorme hoeveelheid water vergen en soms staat de kraan ver van de planten. Als je veel potten of grote potten hebt, moet je misschien investeren in een grote gieter die je in de badkuip vult.
8. Hoeveel zorg ben je bereid aan je tuinen te geven?
Het is een mythe dat er “zorgeloze”, of “onfeilbare”, planten bestaan. Tenzij ze van plastic zijn of al dood, hebben alle planten enige verzorging nodig.
Alle planten hebben water nodig, en de meeste moeten gevoed worden. Binnen die waarheid is er een breed spectrum van zorgbehoeften en moeilijkheidsgraden, en er zijn manieren om de hoeveelheid water geven en voeden die je moet doen tot een minimum te beperken.
Denk na over hoeveel aandacht je aan je planten wilt besteden. Heb je tijd en wil je water geven wat meerdere keren per dag kan zijn? Ben je veel op reis? Als je je verzorging tot een minimum wilt of moet beperken, zijn er mogelijkheden. Je kunt een druppelbevloeiingssysteem installeren, zelfwaterende potten met grote reservoirs gebruiken, droogteresistente, onderhoudsarme planten aanschaffen of zelfs iemand betalen om voor jou te bewateren.
Het beste idee, als je pas begint, is om langzaam te beginnen. Kijk of je tuinieren leuk vindt en zie hoeveel tijd je er aan wilt besteden en hoe attent je op je planten bent. Je kunt altijd meer planten kopen, maar als je langzaam begint, kun je een gevoel krijgen voor wat op je balkon werkt en wat niet, voor je een te grote verplichting bent aangegaan.
9. Wil je voedsel verbouwen?
Eetbare dingen kunnen zowel prachtig als smakelijk zijn, en de smaak van het meeste zelfgekweekte voedsel overtreft ruimschoots wat je in de supermarkt kunt kopen. Hoewel je volle zon (zes tot acht uur direct zonlicht) nodig hebt om veel groenten te kweken, kun je met minder zon ook veel groen en sommige kruiden kweken. Ook zijn veel kruiden heel gemakkelijk te kweken. Door je eigen kruiden te kweken, kun je geld besparen en bijna alles wat je kookt verrijken.
10. Wat is je budget?
Hoewel het mogelijk is om een absoluut fortuin uit te geven aan een balkontuin, hoeft dat niet. Je moet wel een goede kwaliteit potgrond kopen, maar er zijn allerlei manieren om zo min mogelijk uit te geven. Probeer potten te vinden bij rommelmarkten of tweedehandswinkels. Bijna alles kan tot pot omgevormd worden, dus misschien hoef je er niet eens een te kopen.
